GDO Nedir?
Kısa ve öz bir anlatımla genetik yapısı değiştirilmiş organizma, GDO, gen teknolojisi kullanılarak doğal çiftleşmeyle ve/veya doğal rekombinasyonla oluşmayacak şekilde genetiği değiştirilmiş olan bitki, hayvan ve benzeri canlı varlığa verilen isimdir.
Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizma Kavramı
Yaygın kullanılan genetiği değiştirilmiş bitkilere ve aktarılan genlere baktığımızda durum biraz daha anlaşılır hale gelecektir. Örneğin dünyada mısır soya, pamuk,patates ve domates gibi bitkilere aktarılan genetik özellik böcek direncidir. Yine zararlı ot ilacına dayanıklılık genetik özelliği mısır,soya pamuk,kolza şeker pancarı, pirinç, gibi bitkilere aktarılmış, meyve olgunlaşma sürecinin geciktirilmesi genetik özelliği domates bitkisine aktarılmıştır.
Artan dünya nüfusunun iyi ve dengeli beslenmesinde önemli yeri olan gıdanın, ekonomik, kaliteli ve sağlıklı üretilmesi önemlidir. Nüfus artışı ile istenilen nitelikteki gıdaların üretimindeki artış birbiriyle paralel gitmemektedir. Nüfusun hızlı artışı, sanayi ve şehirleşmenin hızlı artması sonucu tarıma elverişli alanların giderek daralması, erozyonlar, gıda israfı, üretim teknolojisinin henüz istenilen düzeye çıkarılamaması ve sulamanın yetersiz olması gibi çeşitli nedenler, gıda üretiminde hızlı azalmalar meydana getirerek dünya nüfusunu açlık sorununu ile karşı karşıya bırakacaktır. Bu kaygılar GDO’ların uygulanma gerekçeleri artırmaktadır. Buna uygun olarak da tarım alanında kullanılmasının amacı, tarım ilacının kullanımında azalma, verimde artış, besin değerinin artırılması, uygun olmayan koşullarda dahi üretim, besin değeri ile lezzetinin artırılması bitkilerin dayanıklılığını artırmak, aynı maliyetle daha fazla ürün almak, bitkilerin besin değerlerini artırmak, görünüşlerini iyileştirmek ve boyutları büyütmek ve kimyasal maddelerin kullanımı azaltmaktır. GDO, klasik ıslah yöntemleriyle çözülemeyen bir çok sorunun çözümlenmesine yardımcı olmaktadır.Aslında GDO çok yabancı bir kavram değil. Çünkü sağlık alanında kullanılan pek çok ürün aslında birer GDO !E.Coli bakterisi içine insan insülin geninin sokulması ile elde edilen transgenik bakteriler şeker hastalığının tedavisinde kullanılan insülini üretmektedir. İnsülin bir GDO’dur.Şekersiz yiyeceklerde kullanılan aspartam, hepatit B aşısı da aslında bir GDO.Cücelik tedavisinde kullanılan insan büyüme hormonu da bir GDO’dur.Ancak tarım alanında kullanılması insan beslenmesinde önemli olduğundan ve GDO’lu ürünlerin % 77’si gıda sektörüne ait olduğundan dikkat çekmektedir.Kaldı ki, 2010 Yılı İtibarıyla dünyada ekili soyanın %81’i,pamuğun %64’ü ve mısırın %29’unun genetik olarak değiştirildiği bilinmektedir.
GDO karşıtlarının öne sürdüğü zararları aşağıdaki başlıklarda toplamak mümkündür.
İNSAN VE HAVYAN SAĞLIĞINA YÖNELİK İTİRAZLAR:
Antibiyotiklere Direnç Gösterme
Yabancı genetik materyal başka bir canlıya verilince, bu genler çevredeki hastalık yapan bakteri veya mikroorganizmalarla veya bunları yiyen insan ve hayvanların bağırsaklarındaki mikroplarla da birleşip, bu şekilde antibiyotiklere dirençli bakteriler oluşabileceği belirtilmektedir.
Alerjik Etkiler
Genetik değiştirme teknolojisinin bağışıklık sistemine etki edebileceği ileri sürülerek, gıda alerjileri bağışıklık sistemiyle ilgili olmasından dolayı alerjik etki gösterebileceği iddia edilmektedir. Bir diğer endişe ise alerjik açısından zararsız olduğu düşünülen bir besinin, alerjisi olduğu başka bir üründen alınmış gen nedeniyle alerjik tepki oluşturabileceğidir. Çilek alerjisi olan birinin, çilekten alınan bir gen taşıyan elmayı yemesi halinde alerji oluşması örneğinde olduğu gibi.
Toksik Etkiler
Genetiği değiştirilmiş ürünlerin toksin oluşturduğu kuşkusu dile getirilmektedir. Snuçtatoksin mikroorganizmanın ürettiği zehirli maddelerdir. Zararlı böceğe karşı oluşturulan genin, organizmanın içinde bulunduğundan ve organizma bunu kendisi ürettiğinden bu zehirli maddelerin insan ve havyana geçişinden endişe duyulmaktadır.
Kanserojen Etkiler
Genetiği değiştirilmiş sığır büyüme hormonunun süt verimini artırmak için ineklere enjekte edildiği ve sütte insülin benzeri büyüme faktörünün artmasına neden olduğu ve bu hormonun hem normal hücrelerin hem de kanserli hücrelerin büyümesine neden olduğu iddia edilmektedir.Ayrıca herbisitler (bitki öldürücü zYine aynı fikir sahipleri, GDO ürünlerin tozlaşma vb. doğal ve kontrolsüz etkilerle, bir bitkiden diğerine aktarılan genlerin, bulunduğu bitkinin özeliklerini değiştirmesiyle birlikte mevcut türlerin de azalması ve hatta tek tipleşmeye yol açacağını iddia etmektedirler.GDO’lu ürünlerele ilgili olarak dünyada uygulanan iki prensip bulunmaktadır. Bunlardan birincisi geleneksel eşdeğerlik prensibi denilen ve GDO’lu ürünler ile geleneksel ürünlerin arasında fark görmeyen ve bu ürünleri güvenilir kabul edilen ve etiketleme zorunluluğu olmayan sistemdir. İkinci ise İhtiyatlılık prensibi olup, bu ürünleri geleneksel ürünlerden farklı gören ve etiketlemenin zorunlu olduğu ve ayrı bir yasal düzenlemeye tabi olan sistemdir. Ülkemizde de bu prensip geçerlidir. Önemle belirtmek gerekir ki Türkiye’de gıda amaçlı olarak izin verilen bir GDO yoktur. Türkiye’de bugün itibariyle izin verilmiş 3 adet soya ve 16 adet mısır geni(iki tanesi mahkeme kararıyla durdurulmuştur) yem amaçlı olarak onaylanmıştır.
ÇEVREYE İLİŞKİN İTİRAZLAR:
Bu itirazları ileri sürenlerin endişesi GDO’ların rüzgar,kuş veya farklı yollarla geleneksel tarım yapılan GDO ile tanışmamış tarım alanlarına bulaşması ve buraların bir anlamı ile genetik kirliliğe maruz kalmasıdır.Bununla birlikte genlerin amaçları doğrultusunda aktarılan genlerin biyoçeşitliliğe zarar vereceği, GDO’lu bitkilerden toksik maddelerin su ve toprağa geçip kirliliğe yol açacağı, tarımsal alanlardaki faydalı türleri yok edeceği endişesini ileri sürmektedirler.
İzin Verilen GDO'lu Mısır ve Soya Çeşitleri
GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ ve ÜRÜNLERİ
İTHALATÇI KURULUŞ:
Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi
Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği Derneği,
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği, ÜNAK Gıda ve Kimyevi Maddeler San. Tic. Ltd. Şti.
GELİŞTİRİLME AMACI:
1507 x 59122;glufosinat amonyum’a toleranslı ve Bacillus thuringiensis var. aizawa’ye ait cry1F veB. thuringiensis PS149B1’e ait cry34Ab1, cry35Ab1 genlerinin ürettiği toksinlerin Lepidoptera ve Coleoptera takımlarında yer alan zararlı hedef türlere dayanıklı olarak tanımlanan melez mısır çeşididir.
Bilimsel risk değerlendirme raporuna göre genetiği değiştirilmiş 1507 x 59122 mısır melez çeşidinin ‘yalnızca yem olarak’ kullanılmasının uygun olduğu kanısına varmıştır.
ÇEŞİDİ GELİŞTİREN KURULUŞ :
Pioneer Overseas Corporation Avenue des Arts 44B-1040 Brussels – BELGIUM
On behalf of Pioneer Hi-Bred International, Inc.7100 NW 62nd Avenue – P.O. Box 1014 Johnston,IA 50131–1014 – USA
2-59122 x 1507 x NK603GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ ve ÜRÜNLERİ
İTHALATÇI KURULUŞ
Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi
Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği Derneği
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği
GELİŞTİRİLME AMACI :
59122 x 1507 x NK603; glifosat ve glufosinat amonyum’a toleranslı ve Bacillus thuringiensis var.aizawai’ye ait cry1F ve B. thuringiensis PS149B1’e ait cry34Ab1, cry35Ab1 genlerinin ürettiği 2toksinlerin Lepidoptera ve Coleoptera takımlarında yer alan hedef zararlı türlere dayanıklı olarak tanımlanan üçlü melez mısır çeşididir.
Bilimsel risk değerlendirme raporuna göre genetiği değiştirilmiş 59122 x 1507 x NK603 üçlü mısır melez çeşidinin ‘yalnızca yem olarak’ kullanılmasının uygun olduğu kanısına varmıştır.
ÇEŞİDİ GELİŞTİREN KURULUŞ:
Pioneer Overseas Corporation Avenue des Arts 44B-1040 Brussels – BELGIUM
On behalf of Pioneer Hi-Bred International, Inc.7100 NW 62nd Avenue – P.O. Box 1014 Johnston,IA 50131–1014 – USA.
3-59122xNK603 GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ VE ÜRÜNLERİ
İTHALATÇI KURULUŞLAR:
Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi işletmesi
Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği (BESD-BİR)
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR)
GELİŞTİRİLME AMACI:
Transgenik 59122xNK603 melez mısır çeşidinin geliştirilmesinde temel amaç, yem olarak kullanım özelliklerini değiştirmeden tarımsal potansiyelini artırmaktır. Üretici firma bu yeni çeşidi hem glifosat v e glifosinat amonyum herbisitlerine tolerans, hem de Coleoptera takımında yer alan hedef zararlı türlere dayanıklılık amacıyla geliştirmiştir.
Bilimsel risk değerlendirme raporuna göre 59122xNK603 melez mısır çeşidinin yem olarak kullanılmasının insan, hayvan ve çevre sağlığı açısından kayda değerbir risk taşımayabileceğine oy çokluğuyla karar vermiştir.
ÇEŞİDİ GELİŞTİREN ve ÜRETEN KURULUŞ:
Pioneer Hi-Bred International7100 NW 62nd Avenue
P.O.Box 1014 Johnston,IA 50131- 1014 USA
4- Bt11 x GA21 GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ ve ÜRÜNLERİ
İTHALATÇI KURULUŞLAR:
Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi
Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği Derneği
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği
GELİŞTİRİLME AMACI
Syngenta firması Bt11 x GA21 mısır çeşidini, glifosat ve glufosinat amonyum içeren herbisitleretoleranslı ve Lepidoptera takımında yer alan bazı zararlı hedef türlere dayanıklılık sağlaması amacıyla geliştirmiştir.
Bilimsel risk değerlendirme raporuna göre genetiği değiştirilmiş Bt11 x GA21 ikili melez mısır melez çeşidinin ‘yalnızca yem olarak’ kullanılmasının uygun olduğu kanısına varmıştır.
ÇEŞİDİ GELİŞTİREN KURULUŞ :
Syngenta Seeds SAS Chemin de lHobit 12, BP 27 31790 Saint-Sauveur FRANCE
5- Bt11 GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ VE ÜRÜNLERİ
İTHALATÇI KURULUŞLAR
Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi,
Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği Derneği,
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği,
GELİŞTİRİLME AMACI
Bu başvuruda, mısır kurtlarına dayanıklı ve glifosinat amonyum herbisitine tolerant GD
Bt11 mısır çeşididir.
Bilimsel Risk Değerlendirme Komitesi, GD Bt11 mısırdanesi ve mısır özü küspesinin ‘yem olarak’ kullanılmasının, insan, hayvan ve çevreaçısından istenmeyen etkilerinin, genetiği değiştirilmemiş eşdeğer çeşitten dahayüksek olmayacağı kanısına varmıştır.
ÇEŞİDİ GELİŞTİREN KURULUŞ
Sygenta
6- DAS1507xNK603GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ VE ÜRÜNLERİ
İTHALATÇI KURULUŞ
Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi,
Beyaz Et Sanayicileri ve
Damızlıkçılar Birliği Derneği,
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği.
GELİŞTİRİLME AMACI
Lepidoptera takımındaki mısır kurtlarına dayanıklı ve glifosinat amonyum ile glifosat
herbisitlerine tolerant genetiği değiştirilmiş DAS1507xNK603 kodu ile tanımlanan GD mısır ve küspesidir.
Erişilebilen bu bilgiler ışığında, Bilimsel Risk Değerlendirme Komitesi, GDDAS1507xNK603 mısır danesinin ‘yem olarak’ kullanılmasının, insan, hayvan veçevre açısından istenmeyen etkilerinin, genetiği değiştirilmemiş eşdeğer çeşitten farklı olmayabileceği kanısına varmıştır
ÇEŞİDİ GELİŞTİREN KURULUŞ
Pioneer / Dow AgroScience
7-DAS 1507 GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ VE ÜRÜNLERİ
İTHALATÇI KURULUŞ
Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi,
Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği Derneği,
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği,
GELİŞTİRİLME AMACI
Lepidopter mısır kurtlarına dayanıklı ve glifosinat amonyum herbisitine tolerant genetiği değiştirilmiş DAS 1507 kodu ile tanımlanan GD mısır ve küspesidir.
Erişilebilen bu bilgiler ışığında, Bilimsel Risk Değerlendirme Komitesi, GD DAS 1507
mısır danesinin ‘yem olarak’ kullanılmasının, insan, hayvan ve çevre açısından istenmeyen etkilerinin, genetiği değiştirilmemiş eşdeğer çeşitten farklı olmayacağı kanısına varmıştır.
ÇEŞİDİ GELİŞTİREN KURULUŞ
Pioneer / Dow AgroScience
8- DAS 59122GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ VE ÜRÜNLERİ
İTHALATÇI KURULUŞ
Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi,
Beyaz Et Sanayicileri ve
Damızlıkçılar Birliği Derneği,
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği,
GELİŞTİRİLME AMACI :
Coleopter mısır kurtlarına dayanıklı ve glifosinat amonyum herbisitine tolerant genetiği
değiştirilmiş DAS 59122 kodu ile tanımlanan GD mısır ve küspesidir.
Bilimsel Risk Değerlendirme Komitesi, GD DAS 59122 mısır danesinin ‘yem olarak’ kullanılmasının, insan, hayvan ve çevre açısından istenmeyen etkilerinin, genetiği değiştirilmemiş eşdeğer çeşitten daha yüksek olmayacağı kanısına varmıştır.
ÇEŞİDİ GELİŞTİREN KURULUŞ :
Pioneer / Dow AgroScience
9- GA21 GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ VE ÜRÜNLERİ
İTHALATÇI KURULUŞLAR:
1. Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi
2. Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği (BESD-BİR)
3. Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR)
GELİŞTİRİLME AMACI :
Herbisite tolerant özellikteki bu çeşitlerin yetiştirildiği alanlarda herhangi bir gelişme döneminde söz konusu herbisit kullanılarak tüm yabancı otlara karşı etkin bir mücadele yapılabilmektedir.
Var olan bilgiler ışığında GA21 mısır çeşidinin yem olarak kullanılması halinde insan, hayvan ve çevre sağlığı açısından kayda değer bir risk taşımayabileceği kanaatine varılmıştır.
ÇEŞİDİ ÜRETEN KURULUŞ:
Syngenta Crop Protection AG, Basel Switzerland
Schwarzwaldallee215 CH 4058 Basel Switzerland
10-MON 88017 x MON 810 GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ ve ÜRÜNLERİ
İTHALATÇI KURULUŞLAR:
1. Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi
2. Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği (BESD-BİR)
3. Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR)
GELİŞTİRİLME AMACI :
MON 88017 x MON 810; glifosat’a (CP4 EPSPS) tolerans gösteren, Bacillus thuringiensis ssp.kumamotoensis’e ait Cry3Bb1 geni ile Bacillus thuringiensis kurstaki’ye ait cry1Ab geninin ürettiği toksinler nedeniyle, Lepidoptera ve Coleoptera takımlarında yer alan hedef zararlı türlere dayanıklı olarak tanımlanan melez mısırdır.
Genetiği değiştirilmiş MON 88017 x MON 810 melez mısır çeşidinin ‘yalnızca yem olarak’ kullanılmasının uygun olduğu kanısına varmıştır.
ÇEŞİDİ GELİŞTİREN KURULUŞ :
Monsanto Europe S.A.Avenue de Tervuren 270-272B-1150 Brussels – BELGIUM On behalf of Monsanto Company 800 N. Lindbergh Boulevard St. Louis, Missouri 63167 – USA
11-MON 89034 x NK603 GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ ve ÜRÜNLERİ
İTHALATÇI KURULUŞLAR
Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği Derneği
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği
GELİŞTİRİLME AMACI :
MON 89034 x NK603; Agrobacterium CP4 suşundan elde edilen CP4 EPSPS proteiniyle sağlanan glifosat’a toleranslı ve B. thuringiensis var. kurstaki bakterisine ait cry1A105, cry2Ab2 genlerinin 2 ürettiği toksinlerin Lepidoptera takımında yer alan bazı zararlı hedef türlere dayanıklı olarak tanımlanan melez mısır çeşididir.
MON 89034 x NK 603 mısır çeşidinin ‘yalnızca yem olarak’ tüketiminin uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
ÇEŞİDİ GELİŞTİREN KURULUŞ
Monsanto Europe S.A. Avenue de Tervuren 270-272 B-1150 Brussels – BELGIUM
On behalf of Monsanto Company 800 N. Lindbergh Boulevard St. Louis, Missouri 63167 – USA
12- MON810 GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ VE ÜRÜNLERİ
İTHALATÇI KURULUŞLAR:
Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi
Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçıları Birliği Derneği İktisadi İşletmesi (BESD-BİR)
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR)
GELİŞTİRİLME AMACI :
MON810 mısır çeşidi, Bacillus thuringiensis subsp. kurstaki bakterisinin üretmekte olduğu
Cry1 Ab böcek öldürücü proteinini sentezlemektedir. Bu protein, mısır kurdu (Ostrinia
nubilalis) ve mısır koçan kurdu (Sesamia nanogroides) gibi lepidoptera takımından zararlı
böcek türlerine karşı koruma sağlamaktadır.
Sonuç olarak, lepidopter mısır kurtlarına dayanıklılığı sağlayan B. thuringiensis kurstaki kökenli cry1Ab proteinini taşıyan MON810 mısır çeşidi tanelerinin ülkemizde yem olarak kullanılmasının uygun olabileceğine oy çokluğu ile karar verilmiştir.
ÇEŞİDİ ÜRETEN KURULUŞ :
Monsanto Company 800 N. Lindbergh Boulevard, St.Louis, Missouri 63167 USA
(DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ GENELKURULU 2013/108 SAYILI KARARI İLE YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARI VERİLMİŞTİR)
13- MON88017 GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ VE ÜRÜNLERİ
İTHALATÇI KURULUŞ
Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi,
Beyaz Et Sanayicileri ve
Damızlıkçılar Birliği Derneği,
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği.
GELİŞTİRİLME AMACI :
Coleopter mısır kurtlarına dayanıklı ve glifosat herbisitine tolerant genetiği değiştirilmiş MON 88017 kodu ile tanımlanan GD mısır ve küspesidir.
MON88017 mısır danesinin‘yem amaçlı’ kullanılmasının, insan, hayvan ve çevre açısından istenmeyen etkilerinin, genetiği değiştirilmemiş eşdeğer çeşitten farklı olmayacağı kanısına varmıştır.
ÇEŞİDİ GELİŞTİREN KURULUŞ
Monsanto
(DANIŞTAY İDARİ DAVA DAİRELERİ GENEL KURULU 2013/109 SAYILI KARARI İLE YÜRÜTMENİN DURDURULMASI KARARI VERİLMİŞTİR)
14- MON89034 GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ VE ÜRÜNLER :
İTHALATÇI KURULUŞLAR:
Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi
Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği (BESD-BİR)
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (YUM-BİR)
GELİŞTİRİLME AMACI :
MON89034 mısır çeşidi, mısırda zararlı lepidoptera türlerine (Ostrinia nubilalis, Spodoptera ssp, Agrotis ipsilon) karşı öldürücü etkiye sahip Bacillus thuringiensis MON89034 Mısır çeşidi (Yem amaçlı)subsp. kurstaki bakterisinin Cry1A.105 and Cry2Ab2 proteinlerinin ekspresyonunu sağlayan genleri içermektedir.
MON89034 mısır çeşidinin yem olarak kullanılması halinde insan, hayvan ve çevre sağlığı açısından kayda değer bir risk taşımayabileceği kanaatine varılmıştır.
ÇEŞİDİ ÜRETEN KURULUŞ:
Monsanto Company 800 N. Lindbergh Boulevard, St.Louis, Missouri 63167 USA
15- NK603 X MON810 GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ VE ÜRÜNLERİ
İTHALATÇI KURULUŞ :
Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi,
Beyaz Et Sanayicileri ve Damızlıkçılar Birliği Derneği,
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği.
GELİŞTİRİLME AMACI :
Lepidopter mısır kurtlarına dayanıklı ve glifosat herbisitine tolerant genetiği değiştirilmiş NK603XMON810 kodu ile tanımlanan GD mısır ve küspesidir.
Bilimsel risk değerlendirme komitesi, NK603XMON810 mısır çeşidinin ‘yem olarak’ kullanılmasının uygun olabileceği kanısına varmıştır.
ÇEŞİDİ GELİŞTİREN KURULUŞ
Monsanto
16- NK603 GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ MISIR ÇEŞİDİ VE ÜRÜNLERİ :
İTHALATÇI KURULUŞLAR
Türkiye Yem Sanayicileri Birliği Derneği İktisadi İşletmesi,
Beyaz Et Sanayicileri ve
Damızlıkçılar Birliği Derneği,
Yumurta Üreticileri Merkez Birliği.
GELİŞTİRİLME AMACI :
Glifosat herbisitine tolerant genetiği değiştirilmiş Roundup Ready NK603 kodu ile
tanımlanan mısır ve küspesidir.
Bilimsel komite, Agrobacterium tumefaciens’den izole edilen ve glifosat herbisitine toleransı sağlayan cp4 epsps geni ile proteinlerini GD NK603 mısır çeşidinin ‘yem olarak’ kullanılmasının uygun olabileceği kanısına varmıştır
ÇEŞİDİ GELİŞTİREN KURULUŞ
Monsanto
GENETİK YAPISI DEĞİŞTİRİLMİŞ SOYA ÇEŞİTLERİ HAKKINDA KISA BİLGİLER
|
Avrupa ve Dünyada GDO Uygulamaları
Yukarıda Türkiye’de GDO’lu mısır ve soyanın yalnızca yem amaçlı olarak ithaline ve işlenmesine izin verildiğini belirtmiş idik. Ekimi kesinlikle yasaklanmıştır. Bununla birlikte GDO içerin ürünlerin ambalaj ve etiketlerinde GDO içerdiğine ilişkin bir etiketlemenin zorunlu olduğu belirtmek gerekir.
Avrupa ve dünyada farklı uygulamalar bulunmaktadır. Bu durum tamamı ile ilgili ülkenin bu konudaki mevzuatı ile ilgili olduğu gibi, siyasi iradenin tercihini de açıklamaktadır. Örneklemek gerekir ise:
Avrupa Birliği ülkelerinde üretilen ya da ithal edilen GDO’lu ürünlerin tüm testleri ve risk değerlendirmeleri yapılmaktadır. %0.9 oranının üzerinde GDO içeren ürünlerin paketleri üzerine görünür şekilde GDO içerdiği yazılmak zorundadır. % 0.9 oranından daha az oranda GDO içeren ürünler için etiketleme kuralları uygulanmayacaktır. GDO’lu ürünlerle beslenen hayvanlardan elde edilen et, süt yada yumurtalar için GDO etiketlemesi yapılmamaktadır.
AB ülkelerinden Almanya, Fransa, Macaristan, Avusturya, Lüksemburg ve Yunanistan’da GDO’suz ürünler, “GDO içermemektedir” şeklinde etiketlenebilmektedir.
ABD, Kanada’da etiketleme isteğe bağlıdır. Üretici kendi isteğine göre GDO kullanılıp kullanılmadığını etikete yazabilir.
Brezilya GDO içeren ürünlerde, GDO oranı %1’in üzerinde ise etiketlenmesi zorunludur. Arjantin’de ise GDO içeren ürünlerin etiketlenmesi isteğe bağlıdır
Bir GDO veya Ürünün Türkiye Hikayesi
Bir GDO veya ürününün Türkiye’ye ithali ve kullanılabilmesi için geçireceği evreleri belirtmek sonraki aşamalar için zorunludur. Yasa gereği ;
1-Yasanın (3/2).maddesinde belirtildiği gibi her bir GDO ve ürününün ilk ithalatı için gen sahibi veya ithalatçı, yurt içinde geliştirilen GDO ve ürünü için ise gerçek ve tüzel kişiler tarafından Bakanlığa başvuru yapılır.
2-Alınan başvurular Bakanlık tarafından Kurula iletilir. Kurul doksan gün içerisinde başvurunun kabul edilip edilmediğini ve diğer değerlendirmelerini Bakanlığa gönderir. Bakanlık on beş gün içerisinde başvuru sahibine bildirimde bulunur.(Md.3/4)
3-Uzman havuzundan oluşturulan 11’er kişilik Bilimsel Komitelerin ( risk değerlendirme komitesi ve sosyo-ekonomik değerlendirme komitesi) GDO ve ürünleri ile ilgili yapılan başvurular hakkında risk ve sosyo-ekonomik değerlendirmeye ilişkin bilimsel raporlar hazırlanır.(Md.4))
4-Bilimsel Komite raporları Kurul tarafından, biyogüvenlik bilgi değişim mekanizması vasıtasıyla kamuoyuna açıklanır.(3/12)
5-Kurul, bu görüşleri de dikkate alarak nihai değerlendirme raporu ile olumlu kararını toplantı tarihinden itibaren en geç otuz gün içinde gerekçeleri, varsa karşı oy gerekçelerive imzalarıile birlikte tekemmül ettirmek ve Bakanlığa sunmak zorundadır. Kurul kararları Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girer.(Md.3/12)
6-Kararın olumsuz olması durumunda, bu karar, Bakanlıkça başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir. Başvuru sahibi olumsuz kararın değiştirilmesine sebep olabilecek yeni bilgilere sahip olması halinde, Bakanlığa başvurarak bu olumsuz kararın gözden geçirilmesini isteyebilir. Bu durumda Kurul, sunulan yeni bilgileri dikkate alarak altmış gün içinde kararı gözden geçirir ve sonuçlarını başvuru sahibine bildirilmek üzere Bakanlığa iletir. Verilen nihai karar kamuoyuna duyurulur.(Md.3/13)